باور می کنید که در استانبول روزی بوده باشد که اذان قدغن شده باشد؟!
بله! خواندن اذان در استانبول یک روز ممنوع شده است. آنهم در ایام و سالهای اوج قدرت پایتخت امپراتوری عثمانی، امپراتوری که بیش از نیمی از جهان اسلام را دربرمی گرفت و مرکز خلافت جهان اسلام بود.
مراد بارداکچی تاریخ پژوه مشهور ترکیه از ممنوع شدن خواندن اذان در تاریخ 29 ایلول (سپتامبر) 1730 خبر می دهد.
مراد بارداکچی در ستون روزنامه «حابر تورک» نوشت: درهای مساجد در این روز بسته و اذان قدغن شد. استانبول بعد از فتح در 29 ماه می 1453 هیچگاه در طول اعصار گذشته از صدای اذان در پنج وقت نماز محروم نبوده است حتی در روزهای اشغال توسط متفقین بعد از شکست عثمانی در جنگ جهانی اول، به جز یک روز و آن 29 سپتامبر 1730 (مصادف با ایام نجات اصفهان پایتخت صفویان از دست افغانها توسط نادرشاه) بوده است. در این روز درب تمامی مساجد شهر بسته بود.
و داستان این ممنوعیت به شرح زیر است:
یئنی چریها در طول تاریخ حیات خود چندین بار شورش کردند. گاهی سلاطین را از تخت به زیر کشیدند و گاهی وزرا و یا مفتیها (آخوندها) را از بین بردند. یکی از بزرگترین و خونینترین این عصیانها در سال 1730 اتفاق افتاد که در تاریخ با عنوان «شورش پاترونا خلیل» مشهور شد. آن روزها معروف به «دوران لاله» بود و سلطان احمد سوم در تخت سلطنت، نوشهیرلی داماد ابراهیم پاشا نیز در مقام صدارت یعنی نخست وزیری قرار داشت. مملکت در صلح و آرامش بود ولی عده ای در سیر و صفا غرق شده و امور مملکتی را فراموش کرده بودند. زمزمه های نارضایتی از میان خلق شنیده می شد. عده ای به سرکردگی پاترونا خلیل از دلاکهای حمام بیازید به خیابانها ریختند و در عرض چند دقیقه به جمعیتی هزاران نفری تبدیل شدند. بیازید به دربار بسیار نزدیک بود و امکان سرکوبی قیام وجود داشت ولی با پیوستن یئنی چریها به تظاهرات کنندگان گویی دلاک پاترونا خلیل به فرمانده جمعیت بزرگی از نظامی و غیرنظامی تبدیل شد!
دربار از جزئیات امر اطلاع جامعی نداشت ولی شورشگران نیز بی محابا پیش نمی رفتند. اولین دیدار خلیل با فرمانده یئنی چریها در روز دوم شورش صورت گرفت. خلیل بدلیل اوضاع نامناسب پیش آمده در کشور خواستار کشته شدن نوشهیرلی داماد ابراهیم پاشا و برخی از سردمداران امر بود. با پیوستن تمامی گردانهای یئنی چری -که به مصابه گارد ویژه سلطنتی عمل می کردند- به خلیل، وی زندانها را تخلیه کرد. در این اثنا صوفی معروفی موسوم به «دلی ابراهیم (ابراهیم دیوانه)» جلوی خلیل و یئنی چریها آمده و فتوایی به این مضمون صادر کرد: «قیام شما مبارک است. از ظالمان حساب می پرسید. در چنین روز بزرگی خواندن اذان درست نیست. نماز هم خوانده نمی شود!».
با فتوای دلی ابراهیم درب مساجد پایتخت بسته شد. سپس یئنی چریها بسوی دربار حرکت کرده و احمد سوم را از تخت بزیر کشیده و محمود اول را بر تخت نشاندند. نوشهیرلی داماد ابراهیم پاشا نیز اعدام شد. شورش تا 29 روز ادامه داشت. سلطان جدید در 26 اکتبر 1730 طی شبیخونی خلیل و همدستانش را از بین برد و بر اوضاع مسلط شد ولی یک روز فوق الذکر بعنوان روزی تاریخی در گذشته اسلامی استانبول نقش شد.